Zanim przejdziemy do opisu regeneracji pompy warto przybliżyć jej budowę oraz sposób działania.
Żeby wykonać pracę w istocie należy pokonać jakiś opór. W przypadku maszyn budowlanych zwykle polega to na uruchomieniu siłownika lub silnika hydraulicznego.
Siłownik to w przybliżeniu strzykawka, czyli tłok przesuwający się w cylindrze. Dostarczając płyn do cylindra wymuszamy wysunięcie się tłoka podłączonego przykładowo do łyżki koparki.
Opór jaki stawia ziemia łyżce siłownika koparki sprawia, że w cylindrze buduje się ciśnienie.
Zadaniem pompy jest więc podanie płynu do siłownika pomimo ciśnienia budowanego przez opór. Żeby tego dokonać pompa musi być szczelna.
Ale zacznijmy od tego jak pompa tłoczkowa podaje płyn do siłownika.
Pompa tłoczkowa to zestaw strzykawek (tłoczków w cylindrze) zamontowanych na okręgu. Tłoczki zamontowane są na okręgu, ponieważ pomy zwykle są podłączone do spalinowych lub elektrycznych silników wykonujących ruch obrotowy.
Pracę wykonuje więc silnik spalinowy lub elektryczny a pompa jest pośrednikiem zamieniającym ruch mechaniczny obrotowy w tłoczenie płynu do siłowników.
W celu zamiany ruchu obrotoweg na tłokowy wykorzystuje się pochylenie powierzchni po której kręcą się stopki tłoczków cylindra.
Pompa składa się więc z obracanego przez silnik cylindra w którym wsuwa i wysuwa się kilka tłoczków dzięki ustawieniu ich pod kątem.
Tłoczki wysuwając się zasysają olej ze zbiornika a wsuwając, tłoczą olej do siłownika. Żeby móc tego dokonać strona ssąca musi być szczelnie oddzielona od strony tłocznej.
Tłoczki ssące od tłoczących oddziela tzw. płyta rozrządu.
Pompy tłoczkowe często posiadają możliwość zmiany wydatku ilości tłoczonego oleju do siłowników.
Osiąga się to dzięki ruchomej kołysce, która zmieniając kąt pochylenia powierzchni po której ślizgają się tłoczki cylindra wprawiają je w krótszy lub dłuższy skok tym samym podając mniej lub więcej oleju do siłownika. W pozycji zerowego pompa nie podaje w ogóle oleju do siłownika, ponieważ tłoczki nie zasysają oraz nie tłoczą.
Pompa tłokowa składa się więc z:
- cylindra
- tłoczków cylindra
- płyty rozrządu
- kołyski
Poniżej najważniejsze części pompy tłoczkowej, które ulegają zużyciu podczas eksploatacji.
Kołyska pompy odpowiada za jej zmienny wydatek. Podobnie do innych ruchomych elementów bardzo często ulega wytarciu. Czasami na kołyskach montowane są dodatkowe płyty ślizgowe po których ślizgają się stopki tłoczków cylindra. Niestety w wielu przypadkach sama wymiana płyty ślizgowej nie wystarcza i należy regenerować także samą kołyskę.
Kołyska może być zamontowana na specjalnych łożyskach kołyski lub półpanewkach zwykle wykonanych z brązu. Rzadziej występują kołyski mocowane z boku na zwykłych łożyskach rolkowych. Kołyska pompy zmieniając wydatek w zależności od potrzeby operatora maszyny przechyla się i po latach pracy wyciera panewki lub siedzenia łożysk zmniejszając jednocześnie szczelność pompy oraz wydatek. Półpanewki lub łożyska należy wymienić.
Cylinder jest sercem pompy tłoczkowej. Tłoczki w zależności od wychylenia kołyski pracują głębiej tym samym zwiększając wydatek oleju liczony w litrach na minutę. Pomimo naturalnego smarowania jakie zapewnia olej, tłoczki wycierają się o otwory cylindra w związku z czym pojawiają się coraz większe nieszczelności objawiające się coraz mniejszym wydatkiem pompy. Zwykle regeneruje się zarówno cylinder jak i tłoczki. W niektórych przypadkach cylinder jest zniszczony do takiego stopnia, że pozostaje tylko wymiana na nowy.
Płyta rozrządu oddziela część ssącą olej ze zbiornika od części tłocznej najczęściej połączoną z rozdzielaczem do którego dostarcza wymaganą ilość oleju. Po płycie rozrządu wiruje cylinder a jedynym czynnikiem, który je od siebie izoluje jest cienki film olejowy. Tysiące godzin pracy coraz mniej czystego oleju doprowadza do powstania rys zarówno na cylindrze jak i na samej płycie rozrządu. Mikro rysy na obwodzie zaczynają łączyć część ssania z częścią tłoczenia prowadząc do spadku wydatku pompy. Płyty rozrządu zwykle wymienia się na nowe.
Każda naprawiona pompa musi przejść pozytywnie test na stanowisku diagnostycznym.
Pompa tłoczkowa o zmiennym wydatku poza częścią tłoczącą olej posiada także sterowanie, które odpowiada za właściwe wychylenie kołyski zmieniając jej wydatek oraz chroniąc pompę przed jej uszkodzeniem w przypadku pojawienia sie zbyt dużego ciśnienia w układzie.
Bardzo często wraz z regeneracją lub wymianą części tłocznych należy dodatkowo regenerować i ustawić sterownik. Pompa bez sygnału z rozdzielacza o wymaganym wydatku powinna być wyzerowana czyli podawać minimalną ilość oleju głównie na potrzeby własnego smarowania.
Podczas diagnostyki dokonuje się odpowiednich regulacji ustawiając pompę do optymalnej pracy.
Aktualizacja: 2022.03.08
