Nośnikiem pracy pompy hydraulicznej jest ciecz. Pompy składają się z wielu współpracujących stalowych części wymagających dodatkowo smarowania, odprowadzenia ciepła oraz uszczelniania. Wszystkie te funkcje spełnia olej hydrauliczny.
Płyny hydrauliczne mogą bazować na ropie, wodzie, być pochodzenia naturalego lub syntetycznego. Oleje hydrauliczne zwykle poza składnikiem bazowym posiadają około jednego procenta dodatków.
W pompach hydraulicznych wykorzystywanych w maszynach budowlanych wykorzystywany jest prawie wyłącznie olej na bazie ropy naftowej. Posiada odpowiednią lepkość, ma dobre właściwości smarne oraz dobrze miesza się z usprawniającymi dodatkami.
Jednym z kluczowych parametrów oleju hydraulicznego jest jego lepkość. Lepkość to w istocie opór jaki płyn stawia podczas przepływu. Wpływa na smarowanie oraz zdolność do przepompowania.
Idealny olej zapewnia balans pomiędzy wydatkiem a mechaniczną sprawnością pompy. Wraz ze wzrostem lepkości oleju wzrasta jego wydajność objętościowa natomiast maleje mechaniczna sprawność pompy, ponieważ wymagane jest dostarczanie większej ilości energii do napędzenia pompy.
Jeżeli olej będzie odznaczał się niską lepkością to wpłynie to negatywnie na zwiększenie przecieków na uszczelnieniach, słabego smarowania oraz wyższej temperaturze ze względu na pojawiające się przecieki.
Jeżeli olej będzie charakteryzował się zbyt wysoką lepkością to będzie stawiał zbyt duży opór podczas przepływu przez układ hydrauliczny, niską sprawność mechaniczną, podwyższoną temperaturę ze wzlędu na zwiększone tarcie, kawitację oraz gorsze smarowanie.
Lepkość oleju zależy od temperatury. Wraz ze wzrostem temperatury lepkość oleju spada. Dobór właściwego oleju jest wyjątkowo ważny w przypadku maszyn budowlanych ze względu na szeroki zakres temperatur w jakich te maszyny pracują. W zimie kiedy olej ze względu na niską temperaturę ma większą lepkość musi zapewnić odpalenie maszyny i płynne pompowanie. Po rozgrzaniu maszyny ciągle musi utrzymywać lepkość w wymaganym zakresie.
Dodatki do składnika bazowego mają duży wpływ na lepkość oleju w wymaganych temperaturach.
Następną ważną funkcją jaką spełnia olej hydrauliczny to zmniejszenie tarcia pomiędzy współpracującymi elementami pompy. Zapobiega zużywaniu się elementów oraz zmniejsza temperaturę pracy. Nawet wypolerowane powierzchnie posiadają nierówności. Elementy pomp współpracują ze sobą w możliwie najmniejszej odległości a olej hydrauliczny wypełniając nierówności zapewnia płynną współpracę. Z idealną sytuacją mamy do czynienia kiedy wytworzony film olejowy pomiędzy elementami całkowice zapobiega bezpośredniemu kontaktowi. Lepkość oleju jest kluczowa dla zapewnienia minimalnego tarcia. Zbyt duża lepkość zapobiegnie dostaniu się oleju pomiędzy współpracujące elementy; zbyt niska lepkość oleju nie wytworzy odpowiedniego filmu olejowego.
Podobnie jak w przypadku lepkości, to właśnie dodatki do składnika bazowego wpływają na parametry smarowania oleju hydraulicznego.
Dodatkową ważną funkcją oleju jest jego zdolność do uszczelniania współpracujących elementów pompy. Lepkość oleju ma największy wpływ na uszczelniające właściwości oleju, które minimalizują wewnętrzne przecieki pomp.
Większość elementów pomp hydraulicznych wykonanych jest ze stali. Olej hydrauliczny świetnie zabezpiecza przed rdzewieniem tych elementów. Należy wyjątkowo uważać na dostawanie się wody do układów hydraulicznych maszyn. Zmieszanie oleju z wodą pod ciśnieniem występującym zwykle w pracującej pompie prowadzi do powstania niepożądanej emulsji skracającej jej bezawaryjną pracę.
Także dostające się cząsteczki powietrza do oleju wpływają negatywnie na zachowanie całego układy hydraulicznego poprzez zwiększenie ściśliwości oleju.
Aktualizacja: 2023.02.12
